Istraživačko – žurnalistički sektor Centra za razvoj karijere započeo je svoju prvu longitudinalnu studiju prethodne akademske godine. Naziv ovog istraživanja jeste ,,Studenti kroz studije“. Započeto prošle godine, ovo istraživanje ima za cilj da prati generaciju koja je upisala osnovne studije 2022/2023 godine i da sazna kako su se njihova razmišljanja o studiranju menjala tokom godina. Teorijsku potporu dala nam je literatura koja se zasniva na Perijevoj šemi intelektualnog razvoja univerzitetskih studenata. Zadaci istraživanja zasnivali su se na ponovnom ispitivanju studenata o njihovoj percepciji nauke koje studiraju, načinu uklapanja i snalaženja na fakultetu, odnosima sa profesorima i kolegama, ali i njihovom poimanju sebe i studentskog i akademskog aspekta života.
Uzorak su činili studenti svih studijskih grupa na Filozofskom fakultetu Univerziteta u Beogradu koji su prvi put upisali akademsku godinu 2022/2023. Za uzorak se može reći da je prigodan što svakako umanjuje osobinu reprezentativnosti uzorka. Instrument koji se koristio bio je formiran u vidu anonimne ankete koja je bila podeljena u tri kategorije pitanja i sa minimalnim modifikacijama u odnosu na anketu od prethodne godine. Anketa se menjala isključivo u jezičkim formulacijama zbog toga što studenti ove generacije nisu više brucoši, te možemo reći da takva vrsta modifikacije nije uticala na dobijene rezultate. Prvi set pitanja bio je otvorenog tipa i bavio se osnovnim informacijama (godište ispitanika, smer koji je upisao/la, šta misli o njemu, kakva su mu/joj očekivanja itd). Drugi deo pitanja je bio zatvorenog tipa i postavljena u vidu Likertove skale i ticao se ličnih iskustava studenata. Poslednji ciklus pitanja baziran je na proceni studenata pomoću Perijeve šeme intelektualnog razvoja univerzitetskih studenata, gde su pitanja takođe uređena u vidu Likertove skale.
U prvom odeljku ankete došli smo do opštih podataka o ispitanicima. Ove godine ukupno 20 ispitanika je odgovorilo na anketu u poređenju sa 57 ispitanika iz prošlogodišnjeg istraživanja. Prethodne godine najveći broj ispitanika su bili studenti psihologije, dok su ove godine to studenti sociologije.
U drugom delu ankete bazirali smo se na iskustva studenata. Očekivanja od fakulteta se nisu menjala u rezultatima obe ankete i uglavnom su pozitivna. Smatraju da im studiranje pomaže u razvoju karijere, da su profesori uglavnom pristupačni i ljubazni, predmeti zanimljivi iako zahtevaju obimnu literaturu, a ne manjka ni ostvarivanje pozitivnih odnosa sa kolegama.
Vidi se očigledna promena mišljenja kada je u pitanju traženje posla u struci. Prošlogodišnji brucoši su bili apsolutno podeljeni. Polovina je smatrala da za njihovu profesiju postoji adekvatno tržište rada, a druga polovina je smatrala da ne postoji. Ove godine 65% studenata smatra da ne postoji adekvatno tržište rada za njihovu profesiju. Iako smatraju da društvene nauke nisu adekvatno prepoznate na tržištu rada, dele utisak da to polako počinje da se menja. Većina njih i dalje sebe vidi u oblastima ljudskih resursa, ali ima i onih koji žele da budu profesori ili istraživači.
Promenilo se mišljenje da je fakultet ,,težak“ – sa 60% procenata na 35%. Prošlogodišnji brucoši nisu verovali starijim generacijama o mišljenjima o profesorima i kroz ovogodišnju anketu vidimo da su i dalje istog stava. O studentskim domovima je iz neutralnog stava prošle godine došlo je do 40% pozitivnih mišljenja ove godine, gde najčešće kao prednost navode upoznavanje novih ljudi. Nasuprot tome, broj studenata koji hvata beleške na predavanjima je spao sa 60% na 45%.
Treći odeljak u anketi udaljen je od njihovog direktnog iskustva, te je ovim delom ankete ispitivana opšta perspektiva studenata, koja se tiče razmišljanja o sebi i ulozi koju fakultet ima u njhovom životu. Analizom koja se tiče mišljenja i percipiranja situacija dobijeni su rezultati koji se razlikuju od pitanja do pitanja. Većina ispitanika (70%) se slaže sa tim da u životu jednostavno nema tačnog odgovora. Takođe, većina ispitanika (30%) se opredelila za opciju da smatra da ne postoji jedno tačno rešenje, već da ono zavisi od konteksta. Kada je u pitanju postojanje dobrih i loših ideja 50% ispitanika se složilo da postoje dobre i loše ideje. Dok kod pitanja o postojanju tačnih i netačnih ideja 40% ispitanika se složilo da ne postoje. Najviše neutralnih odgovora dobili smo na pitanja koja se tiču donošenja odluka na osnovu činjenica i zaključivanja da li je nečije mišljenje validno ili ne, što je bio rezultat istraživanja i prethodne godine. Iz toga se može zaključiti da su ova dva pitanja i dalje zadaju najveće dileme studentima pri odgovaranju na ista.
Pored konkrentnih stavova studenata bilo nam je važno da ispitamo i apstraktnije aspekte studiranja i pokušamo da utvrdimo u kojoj se fazi ispitanici nalaze. Kako smo se već pozvali na analizu odgovora u poslednjem odeljku prema Perijevoj šemi, ostaje nam da prepoznamo da li se naši studenti nalaze u fazi dualizma, fazi mnogostrukosti mišljenja, fazi relativizma ili fazi odgovornosti u realističnom svetu. Faza dualizma podrazumeva da se na svet se gleda kroz binarne odnose (crno ili belo), faza mnogostrukosti mišljenja (postojanje različitih mišljenja, ali se ja kao student više oslanjam na mišljenje autoriteta nego na vlastito), faza relativizma (procena situacije zavisi od konteksta, postoje različite perspektive i ishodi jedne iste situacije) i faza odgovornosti u realističnom svetu (znanja i iskustvo se primenjuju zajedno u realnoj situaciji). Kako će svi ovi rezultati pokazati svoj pun potencijal tokom godina i vremenskog perioda praćenja ove generacije studenata, ostavljamo da vidimo da li će dolaziti do potencijalnih promena.
Da li se vi kao studenti prepoznajete u nekom od ovih stadijuma?
Bilo bi poželjno postaviti pitanja zbog čega su studenti promenili svoje odgovore koji se tiču ,,težine“ fakulteta i odnos prema pisanju beležaka. Takođe, od istraživačkog značaja je pratiti njihovo percipiranje situacija koje se tiču donošenja odluka na osnovu činjenica i zaključivanja da li je nečije mišljenje validno ili ne. Rizik koji nosi longitudinalno istraživanje jeste osipanje uzorka, što se nama ove godine dogodilo. To svakako utiče na reprezentativnost uzorka i mogućnost generalizacije rezultata.
Istraživačko-žurnalistički sektor pratiće generaciju studenata koja je upisala fakultet 2022/2023. do kraja njihovog studiranja. Ovde ćemo vas svake godine izveštavati o rezultatima i potencijalnim promenama u njima.
Hvala vam što pratite naš rad!